نوشته یوسفعلی میرشکاک
انتشارات : کتاب شهر – تهران 1391
ارائه شده توسط آقای عبدالله سالارزهی
بی گمان هیچ یک از حکما و عرفای ما نتوانسته اند در ترجمة « بسم الله الرحمن الرحیم » حق مطلب را ادا کنند مگر حکیم ابوالقاسم فردوسی که فرمود : به نام خداوند جان و خرد و « به نام » را با « بسم الله » برابر نهاد و «الرحمن» با «خداوند جان» و « خداوند خرد » را با « الرحیم » .
البته حکیم توس به یکی از هفت مقام تأویل اشاره کرده است در حالیکه کلام خداوند تبارک و تعالی در قرآن فراگیرتر از آن است که در یک مقام از مقامات تأویل مختصر باشد . مسلماً حکیم توس در بیت مطلع شاهنامه و ابیات والایی که پس از آن سروده و در صدر شاهنامه جای داده قصد داشته مقام خود را حکمت تأویلی نشان دهد و به منکران خود و شاهنامه بفهماند که « من در پرتو تربیت و عنایت رسول الله (ص) و فیض و هدایت امیرالمؤمنین (ع) به آنجا رسیده ام که بتوانم عنایت توانمندی زبان فارسی را در ترجمة کلام الله آشکار گردانم » .
فردوسی اگر می خواست به زبان حکمت تأویلی سخن بگوید می توانست ؛ اما راه سخت را برگزید و با ریختن بادة حکمت تمثیلی در جام کلام موزون نه تنها زبان عجم بلکه قوم عجم را نیز زنده کرد .
...
